Ուկրաինայի և Հայաստանի միջև մշակութային և հումանիտար կապերը դարերիպատմություն ունեն։ Հայաստանի Հանրապետության հետ Ուկրաինայիհամագործակցության զարգացումը մշակութային և հումանիտար ոլորտում երկկողմհարաբերությունների ընդհանուր սպեկտրի կարևոր բաղադրիչներից մեկն է:

Այսօր այդ ոլորտում համագործակցությունն իրականացվում է մի շարք ստորագրվածմիջպետական փաստաթղթերի հիման վրա, որոնց թվում են`

- 01.03.2001 թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի նախարարների կաբինետի և Հայաստանիկառավարության միջև կրթության և գիտական կոչումների մասին փաստաթղթերիփոխադարձ ճանաչման և համարժեքության մասին:

- 19.07.1999 թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի նախարարների կաբինետի և ՀՀկառավարության միջև զբոսաշրջության ոլորտում համագործակցության մասին:

- 05.08.1996թ։ Համաձայնագիր Ուկրաինայի կառավարության և ՀայաստանիՀանրապետության կառավարության միջև մշակութային համագործակցության մասին:

Համաձայնագիր Ուկրաինայի մշակույթի և արվեստի նախարարության և ՀայաստանիՀանրապետության մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և սպորտի նախարարությանմիջև մշակույթի բնագավառում համագործակցության մասին: Ստորագրվել է 2011թ. հոկտեմբերի 15-ին Երևանում:

Բացի այդ, գործում են համագործակցության համաձայնագրեր Ուկրաինայի ևՀայաստանի Հանրապետության քույր քաղաքների և ուսումնական հաստատություններիմիջև, ինչը պատշաճ պայմաններ է ստեղծում հումանիտար և կրթական ոլորտներումերկկողմ շփումների զարգացման համար, մասնավորապես`

-28.07.2000 թ. Օդեսայի և Երևանի քույր քաղաքների միջև համագործակցությանպայմանագիր:

- 01.03.2001 թ. Համաձայնագիր Կիև քաղաքի և Երևան քաղաքի միջև քույրական կապերհաստատելու մասին:

-22.07.1997 թ. Կիևի Տարաս Շևչենկոյի անվան ազգային համալսարանի և Երևանիպետական համալսարանի միջև համագործակցության համաձայնագիր:

- 26.01.2004 թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի ազգային տեխնիկական համալսարանի«Կիևի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ» և Հայաստանի պետական ճարտարագիտականհամալսարանի միջև գործընկերության, համագործակցության և գիտական փոխանակմանմասին:

Ուկրաինայի դեսպանությունը, համագործակցելով ուկրաինական համայնքի ևՀայաստանի գիտական, գեղարվեստական և փորձագիտական շրջանակներիներկայացուցիչների հետ, մշտական ուշադրության կենտրոնում նշում է պետական ևկրոնական տոները, ինչպիսիք են՝ Ուկրաինայի Անկախության օրը, ասեղնագործությանօրը, Տ. Գ. Շևչենկոյի ծննդյան օրը, Ուկրաինայի միասնականության օրը, Ուկրաինայիպետական դրոշի օրը, արժանապատվության և ազատության օրը, ինպես նաև անցկացնումէ հարգալից միջոցառումներ՝ ի հիշատակ ռուսական ահաբեկչությունների ևահաբեկչությունների զոհերի, Ուկրաինայում 1932-1933 թվականների Սովամահի՝ուկրաինացի ժողովրդի ցեղասպանության, «մոմ վառիր», Ուկրաինայի դեմ ռուսականլայնամասշտաբ պատերազմի մեկնարկի, Ղրիմի և քաղաքի օկուպացիայի Սևաստոպոլը, ռուս-ուկրաինական պատերազմի սկիզբը և այլն:

Բացի այդ, հասարակության հետ փոխգործակցությամբ պարբերաբար անցկացվում ենմշակութային և գեղարվեստական միջոցառումներ, վարպետության դասեր, արվեստիցուցահանդեսներ, գեղարվեստական ցուցահանդեսներ։ Հայ-ուկրաինականհամագործակցության վերջին զարգացումները մշակութային-հումանիտար ոլորտում`

-2024 թվականի հունիսին Երևանի Նորք-Նորք վարչական շրջանի ղեկավար Տ. Տեր-Մարգարյանը և Ուկրաինայում ՀՀ դեսպան Վ. Կարապետյանը այցելեցին Բուչա քաղաք, քննարկեցին Բուչա համայնքի և Երևանի Նորք-Նորք շրջանի միջև համագործակցությանհեռանկարները, ինչպես նաև հայկական կողմից ցուցաբերվեց մարդասիրական օգնությունԲուչի բժշկական հաստատությունների համար:

-2024 թվականի փետրվարի 23-ին՝ Ուկրաինա ռդ լայնածավալ ներխուժման երկրորդտարելիցի օրը, Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետության և Սևաստոպոլ քաղաքի օկուպացիայիդիմադրության օրը և Դոնբասում ռուս-ուկրաինական պատերազմի 10-րդ տարելիցինախօրեին (ապրիլի 14-ին) Երևանում "HuasArar" Art Centr" - ի և ՀայաստանիՀանրապետությունում Ուկրաինայի պատվավոր հյուպատոսներ Ս. Սահակյանի և Ս. Ղուդրատյանի հետ համատեղ անցկացվել է արտ-միջոցառում, որը ցույց է տվելՈւկրաինայում ռդ հանցագործությունների իրական հետևանքները;

-Ուկրաինայի հայերի միության աջակցությամբ 2024 թվականի սկզբին ՀայաստանիՀանրապետությունից և Ուկրաինայում Հայաստանի դեսպանի մասնակցությամբՈւկրաինայի զինվորական հոսպիտալների համար բժշկական միջոցների բեռներ ենփոխանցվել:

-2023 թվականի դեկտեմբերին Երևանում տեղի ունեցավ ուկրաինացի բանաստեղծ, քաղաքական և հասարակական գործիչ Վասիլի Կույբիդայի «բառի գաղտնիքը» երկլեզուգրքի շնորհանդեսը:

-2023 թվականի սեպտեմբերի 7-ին ՀՀ վարչապետի տիկիը` Ա. Հակոբյանը Առաջինտիկնանց և պարոնների 3-րդ գագաթնաժողովին մասնակցելու շրջանակներում 1000 միավոր Համակարգիչներ, Պլանշետներ և սմարթֆոններ է փոխանցել, որոնք կրթության ևգիտության նախարարության կողմից բաշխվել են Ուկրաինայի տարբեր մարզերիդպրոցականների միջև:

- 2023 թվականի ապրիլին Ուկրաինայի առաջին տիկին Օլենա Զելենսկայայի՝ աշխարհիառաջատար գրադարաններում Ուկրաինական գիրքը տարածելու նախագծիշրջանակներում Հայաստանի ազգային գրադարանի ընթերցողական ֆոնդը համալրվեցուկրաինական գրականության գրքերով՝ հայերեն թարգմանությամբ երեխաների ևմեծահասակների համար, ինչպես նաև բացվեց «Ուկրաինական Գրապահարան» ԱվետիքԻսահակյանի անվան Կենտրոնական գրադարանում (ք. Երևան):

- 2023 թվականի հունվարին Ուկրաինայի կրթության և գիտության նախարար ՍերգեյՇկարլետը Հայաստանի Հանրապետության կրթության, մշակույթի և սպորտի նախարարԺաննա Անդրեասյանի հետ համատեղ, «բարեգործական հիմնադրամ» բարեգործականկազմակերպության նախագահ: Սուրեն Սարդանյանի կողմից ստորագրվեցուկրաինա-հայկական միջազգային դպրոցի զարգացման մտադրությունների մասինհուշագիր։

Հայ-ուկրաինական հարաբերությունների զարգացման վրա կարևոր ազդեցությունունի նաև Հայաստանում ուկրաինական համայնքը, որը սկսել է ձևավորվել 19-րդ դարում: Այսօր Հայաստանին բնորոշ է էթնիկ ուկրաինացիների ցրված բնակությունը, ինչը կապված էնրանց փոքր թվաքանակի հետ: Այնուամենայնիվ, կարելի է առանձնացնել այնպիսիքաղաքներ, ինչպիսիք են Երևանը, որտեղ ապրում են էթնիկ ուկրաինացիների մեծ մասը, ինչպես նաև Վանաձորը, Գյումրին, Հրազդանը, Իջևանը և Սևանը:

Ուկրաինացիները Հայաստանի տարածքում օգտվում են հավասար իրավունքներից։ Ուկրաինա ռդ-ի լայնածավալ ներխուժման սկսվելուց հետո Ուկրաինայի քաղաքացիներիառանձին կատեգորիաներ մարդասիրական օգնություն են ստացել Հայաստանիկառավարությունից։

Ազգային փոքրամասնությունների հետ փոխհարաբերությունների ոլորտումուկրաինա-հայկական պայմանագրային բազան բավարարում է ներկայի կարիքները։Հայաստանը ստորագրող է ազգային փոքրամասնությունների իրավունքներիպաշտպանության վերաբերյալ մի շարք միջազգային պայմանագրերի և համաձայնագրերի, ինչպես նաև Մարդու իրավունքների պաշտպանության վերաբերյալ այլ փաստաթղթերի, որոնցից են`

- 01.03.2001 թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի նախարարների կաբինետի և Հայաստանիկառավարության միջև կրթության և գիտական կոչումների մասին փաստաթղթերիփոխադարձ ճանաչման և համարժեքության մասին:

- 19.07.1999 թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի նախարարների կաբինետի և ՀՀկառավարության միջև զբոսաշրջության ոլորտում համագործակցության մասին:

- 22.07.1997թ. Համաձայնագիր Կիևի Տարաս Շևչենկոյի անվան ազգային համալսարանիև Երևանի պետական համալսարանի միջև համագործակցության մասին:

- 26.01.2004 թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի ազգային տեխնիկական համալսարանի«Կիևի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ» և Հայաստանի պետական ճարտարագիտականհամալսարանի միջև գործընկերության, համագործակցության և գիտական փոխանակմանմասին:

-26.04.1996թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի կառավարության և ՀայաստանիՀանրապետության կառավարության միջև իրենց պետությունների սահմաններից դուրսաշխատող Ուկրաինայի և Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներիաշխատանքային գործունեության և սոցիալական պաշտպանության մասին:

-05.08.1996թ. Համաձայնագիր Ուկրաինայի կառավարության և ՀայաստանիՀանրապետության կառավարության միջև մշակութային համագործակցության մասին:

Այսպես, 1995 թվականին հայ ուկրաինացիների պահանջմունքների բավարարմաննուղղված աշխատանքներ իրականացնելու, ուկրաինական մշակույթի, ավանդույթների, սովորույթների պահպանմանն ու քարոզչությանն ուղղված աշխատանքներիիրականացման նպատակով ստեղծվել է անկուսակցական, շահույթ չհետապնդողհասարակական կազմակերպություն ՝ Հայաստանի ուկրաինացիների «Ուկրաինա» ֆեդերացիան, որը ուկրաինացիների համաշխարհային կոնգրեսի և Ուկրաինականհամաշխարհային համակարգող խորհրդի անդամ է: Կազմակերպության առաջին քայլերնուղղված էին ուկրաինական համայնքի բնակության հիմնական քաղաքներում բջիջներիզարգացմանը։ 2003 թվականին ֆեդերացիան պաշտոնապես գրանցվել է ՀՀարդարադատության նախարարության կողմից: Կազմակերպության նախագահն էներկայումս Աննա Հարությունյանը (Տրեգուբ): Ֆեդերացիայի ղեկավարության կողմիցստեղծվել են մարզային բաժանմունքներ Վանաձոր, Գյումրի, Հրազդան, Իջևան և Սևանքաղաքներում: Օջախը գտնվում է Ք. Երևանում:

Ֆեդերացիային կից գործում են սիրողական խմբեր ՝ Ուկրաինական երգի «Դնեպր» անսամբլը (ք. Երևան), «Վերբիչենկա» վոկալ անսամբլը (ք.Վանաձոր): Բացի այդ, հասարակական կազմակերպությունն ունի իր տպագիր մարմինը՝ «Դնեպր – Սլավուտիչ» ամսագիրը, որը հիմնադրվել է 1997 թվականի ապրիլին, որը հրատարակվում է պետության(Հայաստանի) աջակցությամբ, լույս է տեսնում ամիսը մեկ անգամ ուկրաիներեն և հայերենլեզուներով՝ 500 տպաքանակով: Գլխավոր խմբագիրն է ֆեդերացիայի նախագահ ԱննաՀարությունյանը (Տրեգուբ):

Մեկ այլ միավորում, որն իրականացնում է Ուկրաինայի քաղաքացիների ակտիվհամախմբում Հայաստանում, ցուցաբերում է մարդասիրական օգնություն և մասնակցումհայրենակիցների մշակութային կյանքին, հանդիսանում է «ուկրաինական ֆորում» հասարակական կազմակերպությունը, որն աջակցում է Ուկրաինայի քաղաքացիներիկողմից մարդասիրական և տեղեկատվական օգնություն ստանալուն, ինչպես նաևանցկացնում է մշակութային և կրթական միջոցառումներ: Կազմակերպությունըտեղակայված է նաև Ք.Երևանում: «Ուկրաինական ֆորում» ՀԿ - ի ղեկավարն է ՕլենաՇևչուկը:

Առանձնահատուկ ուշադրության է արժանի արևմտաուկրաինական ազգայինհամալսարանի Երևանի ուսումնագիտական ինստիտուտի գործունեությունը, որի հիմքիվրա առկա են ուսուցման ստացիոնար և հեռակա ձևերը: Ինստիտուտը անվճար տեղեր էհատկացնում Հայաստանի քաղաքացիների՝ էթնիկ ուկրաինացիների համար։ Ինստիտուտի գիտական, դասախոսական և ուսանողական կազմը ակտիվմասնակցություն է ունենում Հայաստանի ուկրաինական համայնքի կյանքում: ԵրևանիԱՈՒԱՀ տնօրե՝ Սահակ Ղուդրաթյան, Հայաստանի Հանրապետության Վանաձոր քաղաքումՈւկրաինայի Պատվավոր հյուպատոս:

Հայաստանի Հանրապետությունում Ուկրաինայի դեսպանատունը համագործակցում էնշված կազմակերպությունների հետ, ինչպես նաև, իրավասության սահմաններում, աջակցում է նրանց գործունեությանը, ներառյալ մշակութային, հումանիտար, գեղարվեստական և ստեղծագործական միջոցառումների շրջանակներում:

Բացի այդ, Հայաստանի քաղաքացի անհատները պարբերաբար ցույց են տալիսՈւկրաինայում ռդ պատերազմի պատճառով Հայաստանում գտնվող Ուկրաինայիքաղաքացիներին մարդասիրական աջակցություն և օգնություն տրամադրելուպատրաստակամությունը, ինչպես նաև հնարավոր աջակցությունը Ուկրաինայիպաշտպանության ուժերի կարիքների համար ապրանքների և ֆինանսական միջոցներիփոխանցման միջոցով, սեփական նախաձեռնությամբ մշակութային ծրագրեր ենիրականացնում Ուկրաինայում և Հայաստանում: